Những người hái nấm
The mushroom hunters by Nail Gaiman
The mushroom hunters by Nail Gaiman1
Này con bé bỏng, con có biết khoa học là nghiên cứu
về tự nhiên và sự vận động của vũ trụ.
Qua quan sát, thí nghiệm, đo lường và tạo dựng các quy luật từ thực tiễn.
Ngày xưa, họ kể lại rằng, những người đàn ông đủ sức mạnh và trí óc
để đuổi theo và săn bắt những con thú lấy thịt,
họ băng qua những nơi chưa từng đặt chân tới,
rồi tìm cách trở về nhà khi lạc lối
mang về theo con linh dương vừa giết được.
Hoặc chẳng gì cả nếu hôm đó không may.
Valltorta escena de caza, wikimedia.org
Những người đàn bà không phải săn đuổi con mồi,
họ có khối óc để tìm ra những mảnh đất và vạch ra những con đường đến đó
bỏ lại sau những bụi gai và băng qua những sườn núi đá dăm
rồi tìm kiếm trong thân cây đổ gãy,
bởi ở đó đôi lúc sẽ có những cây nấm.
Trước khi có mũi giáo và dao bằng đá,
Công cụ đầu tiên lại là chiếc địu cho em bé
để giúp giải phóng bàn tay
để chứa những quả chín và nấm vừa hái lượm
và rễ cây, rau, hạt và loài bò sát.
Rồi dùng chày đá để đập, nghiền, xay.
Có khi những người đàn ông đuổi theo những con thú
vào tận trong rừng thẳm,
rồi chẳng bao giờ quay trở về nữa.
Có loài nấm sẽ giết chết người,
Có loài nấm khiến ta thấy chúa trời
Có loài nấm giúp lấp đầy bụng kẻ đói. Hãy ghi nhận lại.
Có loài nấm khi ăn sống ta sẽ chết
nếu chỉ luộc một lần ta cũng chết,
Nhưng luộc đi luộc lại nhiều lần bằng nước suối
Thì nấm ấy ăn được mà không chết. Hãy quan sát.
Quan sát đứa trẻ sinh ra thế nào, đo vòng bụng và khuôn ngực,
rút ra kinh nghiệm đỡ đẻ để đứa trẻ bước vào thế giới an toàn.
Hãy quan sát mọi thứ.
Rồi người hái nấm dạo bước trên đường
và nhìn ngắm thế giới, nhận thức những gì mình quan sát được.
Có người thì hạnh phúc vì no đủ,
có người thì đói quặn và tiêu vong.
Quy luật được hình thành và những thứ an toàn được truyền lại. Hãy hệ thống lại.
Công cụ thiết yếu cho cuộc sống là:
quần áo, thức ăn, đường trở về nhà…
tất cả đều dựa vào quan sát,
vào thử nghiệm, vào đo lường, vào chân lý.
Khoa học, con có nhớ, là nghiên cứu
về tự nhiên và sự vận động của vũ trụ.
Qua quan sát, thí nghiệm, đo lường và tạo dựng các quy luật từ thực tiễn.
Cuộc chạy đua lại tiếp tục. Một nhà khoa học ngày đó
vẽ hình những con thú lên bức tường trong hang động
để chỉ cho bọn trẻ thấy, rồi tất cả cùng ăn nấm
và quả ngọt, và học cách săn bắn cho an toàn.
Altamira bison, wikimedia.org
Những người đàn ông lại đuổi theo những con thú.
Nhà khoa học bước chậm rãi, lên sườn đồi
đi xuống mép nước và qua những nơi phù sa đổ về.
Họ mang theo những đứa bé trên chiếc địu họ làm ra,
giúp giải phóng bàn tay để hái những cây nấm.
Khoisan woman with baby in sling, atlantablackstar.com
Bản dịch đăng lần đầu tại đây
“The Mushroom Hunters” by Neil Gaiman - read by Amanda Palmer with music by Jherek Bischoff
Footnotes
Source: https://www.brainpickings.org/2017/04/26/the-mushroom-hunters-neil-gaiman/↩︎