Những kẻ lang thang

Carl Sagan

Pale Blue Dot

“Những kẻ lang thang”, chương mở đầu của “Chấm xanh nhạt” của Carl Sagan.

Author

Le Hoang Anh

Published

November 29, 2020

import { chart, viewof t, update, svgContainer, renderer } 
    from "@sanderevers/re-we-need-more-tiny-knowledge-projects-heres-one"

viewof t

html`<div>${svgContainer}${renderer.domElement}</div>`

chart

update

md`[_From observable notebook by @sanderevers_](https://observablehq.com/@sanderevers/re-we-need-more-tiny-knowledge-projects-heres-one)
`

Khởi đầu chúng ta là những kẻ lang thang. Chúng ta biết rõ từng cái cây trong vòng 100 dặm. Khi quả và hạt chín, chúng ta có mặt ở đó. Chúng ta đi theo những đàn súc vật trong những đợt di cư hàng năm của chúng. Chúng ta ăn mừng khi có thịt tươi. Bằng cách ẩn nấp, nhử mồi, phục kích, và tấn công, một vài người trong số chúng ta đã hợp tác để làm được những việc mà nhiều người trong số chúng ta, nếu đi săn đơn độc, không thể làm được. Chúng ta phụ thuộc lẫn nhau. Thật nực cười khi hình dung chúng ta tự mình làm việc đó cũng như khi hình dung ra chúng ta phải sống cố định một chỗ.

Cùng nhau hợp lực, chúng ta bảo vệ bọn trẻ khỏi lũ sư tử và linh cẩu. Chúng ta dạy bọn trẻ những kỹ năng mà chúng cần. Và về những công cụ. Rồi giờ đây công nghệ trở thành chìa khóa cho sự tồn vong của chúng ta.

Khi hạn hán kéo dài, khi những đợt lạnh không ngớt kéo dài sang tận mùa hè, những đoàn người chúng ta tiếp tục di chuyển – đôi khi tới những vùng đất chưa biết. Chúng ta đi tìm những nơi tốt hơn. Và khi chúng ta không hòa hợp được với những người khác trong nhóm du mục của mình, chúng ta rời bỏ họ để gia nhập những nhóm thân thiện hơn ở nơi khác. Chúng ta bao giờ cũng có thể bắt đầu một lần nữa.

99.9 phần trăm thời gian từ khi giống loài chúng ta xuất hiện, chúng ta là những người săn bắt hái lượm, những kẻ lang thang trên những thảo nguyên và đồng cỏ. Lúc ấy không có những người lính biên phòng, cũng không có những nhân viên hải quan. Biên giới ở khắp mọi nơi. Chúng ta chỉ bị giới hạn bởi Trái đất và đại dương và bầu trời – đôi lúc bởi cả những người hàng xóm hay gắt gỏng.

Nhưng lúc khí hậu thích hợp và thức ăn dồi dào, chúng ta bằng lòng ở lại một chỗ. Không còn mạo hiểm. Rồi bị phát phì. Rồi sinh bất cẩn. Trong mười ngàn năm qua – chỉ là một khoảnh khắc trong lịch sử lâu dài của chúng ta – chúng ta đã từ bỏ lối sống du mục. Chúng ta thuần dưỡng thực vật và động vật. Tại sao phải theo đuổi thức ăn khi bạn có thể khiến chúng đến với mình?

Mặc cho những lợi thế vật chất của lối sống định cư, lối sống đó khiến chúng ta bực bội và không mãn nguyện. Ngay cả sau khi 400 thế hệ sống trong làng mạc và thành phố, chúng ta vẫn chưa lãng quên lối sống ấy. Con đường rộng mở vẫn khẽ gọi, giống như một bài hát thuở thơ ấu đã gần như bị lãng quên. Chúng ta đầu tư vào những nơi xa xôi với sự lãng mạn nào đó. Tôi hồ nghi rằng, tiếng gọi ấy đã được chọn lọc tự nhiên tạo dựng một cách tỉ mỉ thành một yếu tố thiết yếu cho sự sinh tồn của chúng ta. Những mùa hè kéo dài, những mùa đông êm dịu, những mùa vụ bội thu, thịt thú săn dồi dào – tất cả những thứ ấy đều không kéo dài mãi mãi. Đoán trước tương lai vượt qua khỏi năng lực của chúng ta. Những thảm họa biết cách lặng lẽ tiến đến chúng ta, giáng xuống chúng ta mà chúng ta không hề hay biết. Cuộc sống của riêng bạn, của đoàn người của bạn, hoặc thậm chí cả giống loài của bạn có thể phải chịu ơn một vài người không thể ngồi yên – họ bị thu hút tới những vùng đất chưa được khám phá và tới những thế giới mới bởi những khao khát mà họ chẳng thể nào diễn tả và họ cũng chẳng thể nào hiểu được.

Herman Melvill, trong tác phẩm Moby Dick nói thay cho những kẻ lang thang ở mọi kỷ nguyên và ở mọi kinh tuyến trên địa cầu: “Tôi bị hành hạ bởi niềm khát khao vô hạn được tới những nơi xa xôi. Tôi đam mê được dong buồm tới những vùng biển cấm …”

Đối với những người Hy Lạp và La Mã cổ đại, thế giới được biết đến bao gồm châu Âu và một phần châu Á và châu Phi, tất cả đều bị bao bọc bởi Thế giới Đại dương không thể vượt qua. Những người du hành có thể gặp những người hạ đẳng và gọi họ là những người man rợ hoặc gặp những người thượng đẳng và gọi họ là thần linh. Cái cây nào cũng có thần cây, vùng đất nào cũng có người anh hùng huyền thoại. Nhưng không có nhiều thần linh lắm, thoạt tiên là như vậy, có lẽ chỉ có tầm vài chục. Họ sống trên những ngọn núi, dưới mặt Đất, trong lòng đại dương, hoặc ở bầu trời trên kia. Họ gửi những thông điệp cho con người, can dự vào việc riêng của con người, và phối giống với chúng ta.

Thời gian qua đi, khi năng lực khám phá của con người tiến một bước dài, những điều kinh ngạc xuất hiện: Những người man rợ có thể thông minh như người Hy Lạp hay người La Mã. Châu Phi và châu Á rộng lớn hơn người ta từng phỏng đoán. Thế giới Đại dương không phải không thể vượt qua. Lại có cả Đối cực¹. Tồn tại ba lục địa mới, đã được người châu Á định cư trong quá khứ, và thông tin ấy chưa từng đến châu Âu. Thêm nữa thật đáng thất vọng khi thật khó tìm ra thần linh.

Cuộc di cư quy mô lớn đầu tiên của nhân loại từ Cựu Thế giới tới Tân Thế giới đã diễn ra ở thời kỳ băng hà cuối cùng, cách đây khoảng 11.500 năm, khi những chỏm băng ở vùng cực đang lớn dần đã nuốt lấy đại dương và khiến có thể đi bộ trên những vùng khô cạn từ Siberia tới Alaska. Một nghìn năm sau, chúng ta đã có mặt ở Tiera de Fuelgo, điểm cực nam của Nam Mỹ. Rất lâu trước Columbus, những người đi biển Indonesia dùng thuyền có mái chèo để khám phá tây Thái Bình Dương; những người từ Borneo định cư ở Madagascar; những người Ai Cập và người Libi đã đi vòng quanh châu Phi; và đội thuyền buồm vượt đại dương vĩ đại từ triều Minh ở Trung Quốc đã dọc ngang Ấn độ Dương, thiết lập một căn cứ ở Zanzibar, đi vòng qua Mũi Hảo vọng, và tiến vào Đại Tây Dương. Từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 17, những con thuyền buồm của châu Âu đã khám phá ra những lục địa mới (là mới đối với người châu Âu) và đi vòng quanh trái đất. Vào thế kỷ 18 và thế kỷ 19, những nhà khám phá, những thương nhân, những kẻ đi khai hoang người Mỹ và Nga đã đua nhau từ tây sang đông qua hai lục địa rộng lớn ở Thái Bình Dương. Niềm say mê khám phá và khai thác, cho dù những tác nhân của nó có vô thức thế nào đi chăng nữa, cũng chứa đựng giá trị sinh tồn rất rõ ràng. Nó không bị giới hạn vào một quốc gia hay một nhóm thiểu số. Nó là thiên tư đều có chung ở tất cả thành viên của nhân loại.

Kể từ lần đầu tiên chúng ta xuất hiện, khoảng vài triệu năm trước ở Đông Phi, chúng ta đã lang thang khắp hành tinh. Giờ đây con người có mặt ở mọi lục địa và ở mọi hòn đảo hẻo lánh nhất, từ cực này đến cực kia, từ ngọn núi Everest cho tới Biển Chết, ở đáy dại dương và thậm chí đôi lúc sống ở 200 dặm bên trên – nhân loại giống như những vị thần thời cổ xưa, đang sống trên bầu trời.

Ngày nay dường như không còn nơi nào nữa để khám phá, ít nhất là ở khu vực đất liền của Trái đất. Nạn nhân cho sự thành công của chính mình, những nhà khám phá giờ đầy chủ yếu ngồi ở nhà.

Những cuộc di cư vĩ đại của con người – một số thì tự nguyện, hầu hết thì không – đã tạo nên tình cảnh của nhân loại. Chúng ta chạy trốn khỏi chiến tranh, áp bức và đói kém nhiều hơn bất cứ thời đại nào trong lịch sử nhân loại. Trong những thập kỷ tới, khi khí hậu của Trái đất biến đổi, có thể sẽ có một số lượng lớn hơn rất nhiều những người tị nạn môi trường. Những nơi tốt hơn bao giờ cũng mời gọi chúng ta. Những đợt triều của con người sẽ tiếp tục lên xuống ở khắp hành tinh. Nhưng những vùng đất mà chúng ta chạy đến giờ đây đều đã được định cư. Những người khác, thường không cảm thông với nỗi khổ của chúng ta, đã ở đó trước chúng ta.

★ ★ ★

CUỐI THẾ KỶ 19. Leib Gruber lớn lên ở Trung tâm châu Âu, trong một thị trấn vô danh nằm ở Đế chế Áo-Hung cổ đại rộng lớn và là nơi nói nhiều thứ tiếng. Cha của anh ta bán cá khi có thể. Nhưng cuộc sống thường chật vật. Là một người đàn ông trẻ, công việc trung thực duy nhất mà Leib có thể tìm được là cõng người qua dòng sông Bug gần đó. Khách hàng, đàn ông hay đàn bà, leo lên lưng Leib; trong chiếc ủng quý giá, công cụ kiếm sống của mình, anh ta có thể lội qua những mạch nước nông của con sông và đưa hành khách sang bờ sông đối diện. Có lúc nước ngập tới tận bụng anh ta. Ở đó không có cầu, cũng không có phà. Đáng ra có thể dùng ngựa, nhưng chúng lại được dùng cho việc khác. Còn việc đó là dành cho Leib và một số thanh niên khác giống anh ta. Họ chẳng có tích sự nào khác. Cũng không có công việc nào khác. Họ lang thang ngoài bờ sông, ra giá, khoác lác với những vị khách tiềm năng về sự ưu việt của chuyến chở khách của họ. Họ tự thuê mướn bản thân họ như những động vật bốn chân. Ông tôi là súc vật dùng để chuyên chở.

Tôi không nghĩ rằng suốt thời trai trẻ Leib đã từng mạo hiểm đi xa hơn 100 km khỏi thị trấn bé nhỏ Sassow. Nhưng rồi vào năm 1904 ông bỗng nhiên chạy sang Tân Thế giới để trốn tội giết người – theo truyền thuyết của gia đình là như vậy. Ông bỏ lại người vợ phía sau. Khác biệt làm sao những thành phố cảng vĩ đại ở Đức so với ngôi làng nhỏ xíu của ông, mênh mông làm sao cả một đại dương mới, kỳ lạ làm sao những ngôi nhà chọc trời cao ngất ngưởng cùng sự huyên náo không ngớt ở vùng đất mới. Chúng tôi không biết gì về hành trình vượt đại đương của ông, chỉ biết rằng con tàu cho hành trình ấy sau đó lại đưa người vợ của ông Chaiya đoàn tụ với Leib sau khi ông dành dụm đủ tiền để đưa bà sang. Bà đi vé hạng bét trên con tàu Batavia, một con tàu có đăng ký tại Humburg. Trong hồ sơ có vài dòng vắn tắt khiến xé lòng: Bà có biết đọc hay biết viết không? Không. Bà có thể nói tiếng Anh không? Không. Bà có bao nhiêu tiền? Tôi có thể hình dung sự tổn thương và sự hổ thẹn của bà khi bà trả lời: “Một đô-la”.

Bà lên bờ ở New York, đoàn tụ với Leib, sống đủ lâu để sinh ra mẹ tôi và em gái của mẹ tôi rồi chết vì “hậu sản”. Trong những năm ở Mỹ, tên bà được Anh hóa thành Clara. Một phần tư thế kỷ sau, mẹ tôi đặt tên người con trai đầu lòng, giống tên người mẹ mà bà chưa bao giờ biết.

NHỮNG TỔ TIÊN XA XƯA CỦA CHÚNG TA, quan sát những ngôi sao, đã để ý tới năm ngôi sao không chỉ có mọc là lặn trên nền một [đám rước chậm chạp] như ở những ngôi sao “cố định”. Năm ngôi sao ấy có chuyển động kỳ quặc và phức tạp. Có những tháng chúng dường như lang thang chậm chạp giữa các ngôi sao. Những lúc khác chúng lại đi theo vòng lặp. Ngày nay chúng ta gọi chúng là những hành tinh, [planet] một từ gốc Hy Lạp có nghĩa là lang thang. Tôi hình dung đó là một điều đặc biệt mà tổ tiên của chúng ta đã liên hệ tới.

…

Footnotes

Antipodes↩︎

--- title: "Những kẻ lang thang" description: | "Những kẻ lang thang", chương mở đầu của "Chấm xanh nhạt" của Carl Sagan. author: "Le Hoang Anh" date: 2020-11-29 categories: - Carl Sagan - Pale Blue Dot image: flammarion-colored.jpg format: html: code-tools: true --- ```{ojs} //| output: true //| code-fold: false //| echo: false //| include_ojs_source: true import { chart, viewof t, update, svgContainer, renderer } from "@sanderevers/re-we-need-more-tiny-knowledge-projects-heres-one" viewof t html`<div>${svgContainer}${renderer.domElement}</div>` chart update md`[_From observable notebook by @sanderevers_](https://observablehq.com/@sanderevers/re-we-need-more-tiny-knowledge-projects-heres-one) ` ``` Khởi đầu chúng ta là những kẻ lang thang. Chúng ta biết rõ từng cái cây trong vòng 100 dặm. Khi quả và hạt chín, chúng ta có mặt ở đó. Chúng ta đi theo những đàn súc vật trong những đợt di cư hàng năm của chúng. Chúng ta ăn mừng khi có thịt tươi. Bằng cách ẩn nấp, nhử mồi, phục kích, và tấn công, một vài người trong số chúng ta đã hợp tác để làm được những việc mà nhiều người trong số chúng ta, nếu đi săn đơn độc, không thể làm được. Chúng ta phụ thuộc lẫn nhau. Thật nực cười khi hình dung chúng ta tự mình làm việc đó cũng như khi hình dung ra chúng ta phải sống cố định một chỗ. Cùng nhau hợp lực, chúng ta bảo vệ bọn trẻ khỏi lũ sư tử và linh cẩu. Chúng ta dạy bọn trẻ những kỹ năng mà chúng cần. Và về những công cụ. Rồi giờ đây công nghệ trở thành chìa khóa cho sự tồn vong của chúng ta. Khi hạn hán kéo dài, khi những đợt lạnh không ngớt kéo dài sang tận mùa hè, những đoàn người chúng ta tiếp tục di chuyển -- đôi khi tới những vùng đất chưa biết. Chúng ta đi tìm những nơi tốt hơn. Và khi chúng ta không hòa hợp được với những người khác trong nhóm du mục của mình, chúng ta rời bỏ họ để gia nhập những nhóm thân thiện hơn ở nơi khác. Chúng ta bao giờ cũng có thể bắt đầu một lần nữa. 99.9 phần trăm thời gian từ khi giống loài chúng ta xuất hiện, chúng ta là những người săn bắt hái lượm, những kẻ lang thang trên những thảo nguyên và đồng cỏ. Lúc ấy không có những người lính biên phòng, cũng không có những nhân viên hải quan. Biên giới ở khắp mọi nơi. Chúng ta chỉ bị giới hạn bởi Trái đất và đại dương và bầu trời -- đôi lúc bởi cả những người hàng xóm hay gắt gỏng. Nhưng lúc khí hậu thích hợp và thức ăn dồi dào, chúng ta bằng lòng ở lại một chỗ. Không còn mạo hiểm. Rồi bị phát phì. Rồi sinh bất cẩn. Trong mười ngàn năm qua -- chỉ là một khoảnh khắc trong lịch sử lâu dài của chúng ta -- chúng ta đã từ bỏ lối sống du mục. Chúng ta thuần dưỡng thực vật và động vật. Tại sao phải theo đuổi thức ăn khi bạn có thể khiến chúng đến với mình? Mặc cho những lợi thế vật chất của lối sống định cư, lối sống đó khiến chúng ta bực bội và không mãn nguyện. Ngay cả sau khi 400 thế hệ sống trong làng mạc và thành phố, chúng ta vẫn chưa lãng quên lối sống ấy. Con đường rộng mở vẫn khẽ gọi, giống như một bài hát thuở thơ ấu đã gần như bị lãng quên. Chúng ta đầu tư vào những nơi xa xôi với sự lãng mạn nào đó. Tôi hồ nghi rằng, tiếng gọi ấy đã được chọn lọc tự nhiên tạo dựng một cách tỉ mỉ thành một yếu tố thiết yếu cho sự sinh tồn của chúng ta. Những mùa hè kéo dài, những mùa đông êm dịu, những mùa vụ bội thu, thịt thú săn dồi dào -- tất cả những thứ ấy đều không kéo dài mãi mãi. Đoán trước tương lai vượt qua khỏi năng lực của chúng ta. Những thảm họa biết cách lặng lẽ tiến đến chúng ta, giáng xuống chúng ta mà chúng ta không hề hay biết. Cuộc sống của riêng bạn, của đoàn người của bạn, hoặc thậm chí cả giống loài của bạn có thể phải chịu ơn một vài người không thể ngồi yên -- họ bị thu hút tới những vùng đất chưa được khám phá và tới những thế giới mới bởi những khao khát mà họ chẳng thể nào diễn tả và họ cũng chẳng thể nào hiểu được. Herman Melvill, trong tác phẩm _Moby Dick_ nói thay cho những kẻ lang thang ở mọi kỷ nguyên và ở mọi kinh tuyến trên địa cầu: "Tôi bị hành hạ bởi niềm khát khao vô hạn được tới những nơi xa xôi. Tôi đam mê được dong buồm tới những vùng biển cấm ..." Đối với những người Hy Lạp và La Mã cổ đại, thế giới được biết đến bao gồm châu Âu và một phần châu Á và châu Phi, tất cả đều bị bao bọc bởi Thế giới Đại dương không thể vượt qua. Những người du hành có thể gặp những người hạ đẳng và gọi họ là những người man rợ hoặc gặp những người thượng đẳng và gọi họ là thần linh. Cái cây nào cũng có thần cây, vùng đất nào cũng có người anh hùng huyền thoại. Nhưng không có nhiều thần linh lắm, thoạt tiên là như vậy, có lẽ chỉ có tầm vài chục. Họ sống trên những ngọn núi, dưới mặt Đất, trong lòng đại dương, hoặc ở bầu trời trên kia. Họ gửi những thông điệp cho con người, can dự vào việc riêng của con người, và phối giống với chúng ta. Thời gian qua đi, khi năng lực khám phá của con người tiến một bước dài, những điều kinh ngạc xuất hiện: Những người man rợ có thể thông minh như người Hy Lạp hay người La Mã. Châu Phi và châu Á rộng lớn hơn người ta từng phỏng đoán. Thế giới Đại dương không phải không thể vượt qua. Lại có cả Đối cực^[Antipodes]. Tồn tại ba lục địa mới, đã được người châu Á định cư trong quá khứ, và thông tin ấy chưa từng đến châu Âu. Thêm nữa thật đáng thất vọng khi thật khó tìm ra thần linh. Cuộc di cư quy mô lớn đầu tiên của nhân loại từ Cựu Thế giới tới Tân Thế giới đã diễn ra ở thời kỳ băng hà cuối cùng, cách đây khoảng 11.500 năm, khi những chỏm băng ở vùng cực đang lớn dần đã nuốt lấy đại dương và khiến có thể đi bộ trên những vùng khô cạn từ Siberia tới Alaska. Một nghìn năm sau, chúng ta đã có mặt ở Tiera de Fuelgo, điểm cực nam của Nam Mỹ. Rất lâu trước Columbus, những người đi biển Indonesia dùng thuyền có mái chèo để khám phá tây Thái Bình Dương; những người từ Borneo định cư ở Madagascar; những người Ai Cập và người Libi đã đi vòng quanh châu Phi; và đội thuyền buồm vượt đại dương vĩ đại từ triều Minh ở Trung Quốc đã dọc ngang Ấn độ Dương, thiết lập một căn cứ ở Zanzibar, đi vòng qua Mũi Hảo vọng, và tiến vào Đại Tây Dương. Từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 17, những con thuyền buồm của châu Âu đã khám phá ra những lục địa mới (là mới đối với người châu Âu) và đi vòng quanh trái đất. Vào thế kỷ 18 và thế kỷ 19, những nhà khám phá, những thương nhân, những kẻ đi khai hoang người Mỹ và Nga đã đua nhau từ tây sang đông qua hai lục địa rộng lớn ở Thái Bình Dương. Niềm say mê khám phá và khai thác, cho dù những tác nhân của nó có vô thức thế nào đi chăng nữa, cũng chứa đựng giá trị sinh tồn rất rõ ràng. Nó không bị giới hạn vào một quốc gia hay một nhóm thiểu số. Nó là thiên tư đều có chung ở tất cả thành viên của nhân loại. Kể từ lần đầu tiên chúng ta xuất hiện, khoảng vài triệu năm trước ở Đông Phi, chúng ta đã lang thang khắp hành tinh. Giờ đây con người có mặt ở mọi lục địa và ở mọi hòn đảo hẻo lánh nhất, từ cực này đến cực kia, từ ngọn núi Everest cho tới Biển Chết, ở đáy dại dương và thậm chí đôi lúc sống ở 200 dặm bên trên -- nhân loại giống như những vị thần thời cổ xưa, đang sống trên bầu trời. Ngày nay dường như không còn nơi nào nữa để khám phá, ít nhất là ở khu vực đất liền của Trái đất. Nạn nhân cho sự thành công của chính mình, những nhà khám phá giờ đầy chủ yếu ngồi ở nhà. Những cuộc di cư vĩ đại của con người -- một số thì tự nguyện, hầu hết thì không -- đã tạo nên tình cảnh của nhân loại. Chúng ta chạy trốn khỏi chiến tranh, áp bức và đói kém nhiều hơn bất cứ thời đại nào trong lịch sử nhân loại. Trong những thập kỷ tới, khi khí hậu của Trái đất biến đổi, có thể sẽ có một số lượng lớn hơn rất nhiều những người tị nạn môi trường. Những nơi tốt hơn bao giờ cũng mời gọi chúng ta. Những đợt triều của con người sẽ tiếp tục lên xuống ở khắp hành tinh. Nhưng những vùng đất mà chúng ta chạy đến giờ đây đều đã được định cư. Những người khác, thường không cảm thông với nỗi khổ của chúng ta, đã ở đó trước chúng ta. <center>★ ★ ★</center> CUỐI THẾ KỶ 19. Leib Gruber lớn lên ở Trung tâm châu Âu, trong một thị trấn vô danh nằm ở Đế chế Áo-Hung cổ đại rộng lớn và là nơi nói nhiều thứ tiếng. Cha của anh ta bán cá khi có thể. Nhưng cuộc sống thường chật vật. Là một người đàn ông trẻ, công việc trung thực duy nhất mà Leib có thể tìm được là cõng người qua dòng sông Bug gần đó. Khách hàng, đàn ông hay đàn bà, leo lên lưng Leib; trong chiếc ủng quý giá, công cụ kiếm sống của mình, anh ta có thể lội qua những mạch nước nông của con sông và đưa hành khách sang bờ sông đối diện. Có lúc nước ngập tới tận bụng anh ta. Ở đó không có cầu, cũng không có phà. Đáng ra có thể dùng ngựa, nhưng chúng lại được dùng cho việc khác. Còn việc đó là dành cho Leib và một số thanh niên khác giống anh ta. _Họ_ chẳng có tích sự nào khác. Cũng không có công việc nào khác. Họ lang thang ngoài bờ sông, ra giá, khoác lác với những vị khách tiềm năng về sự ưu việt của chuyến chở khách của họ. Họ tự thuê mướn bản thân họ như những động vật bốn chân. Ông tôi là súc vật dùng để chuyên chở. Tôi không nghĩ rằng suốt thời trai trẻ Leib đã từng mạo hiểm đi xa hơn 100 km khỏi thị trấn bé nhỏ Sassow. Nhưng rồi vào năm 1904 ông bỗng nhiên chạy sang Tân Thế giới để trốn tội giết người -- theo truyền thuyết của gia đình là như vậy. Ông bỏ lại người vợ phía sau. Khác biệt làm sao những thành phố cảng vĩ đại ở Đức so với ngôi làng nhỏ xíu của ông, mênh mông làm sao cả một đại dương mới, kỳ lạ làm sao những ngôi nhà chọc trời cao ngất ngưởng cùng sự huyên náo không ngớt ở vùng đất mới. Chúng tôi không biết gì về hành trình vượt đại đương của ông, chỉ biết rằng con tàu cho hành trình ấy sau đó lại đưa người vợ của ông Chaiya đoàn tụ với Leib sau khi ông dành dụm đủ tiền để đưa bà sang. Bà đi vé hạng bét trên con tàu _Batavia_, một con tàu có đăng ký tại Humburg. Trong hồ sơ có vài dòng vắn tắt khiến xé lòng: Bà có biết đọc hay biết viết không? Không. Bà có thể nói tiếng Anh không? Không. Bà có bao nhiêu tiền? Tôi có thể hình dung sự tổn thương và sự hổ thẹn của bà khi bà trả lời: "Một đô-la". Bà lên bờ ở New York, đoàn tụ với Leib, sống đủ lâu để sinh ra mẹ tôi và em gái của mẹ tôi rồi chết vì "hậu sản". Trong những năm ở Mỹ, tên bà được Anh hóa thành Clara. Một phần tư thế kỷ sau, mẹ tôi đặt tên người con trai đầu lòng, giống tên người mẹ mà bà chưa bao giờ biết. NHỮNG TỔ TIÊN XA XƯA CỦA CHÚNG TA, quan sát những ngôi sao, đã để ý tới năm ngôi sao không chỉ có mọc là lặn trên nền một [đám rước chậm chạp] như ở những ngôi sao "cố định". Năm ngôi sao ấy có chuyển động kỳ quặc và phức tạp. Có những tháng chúng dường như lang thang chậm chạp giữa các ngôi sao. Những lúc khác chúng lại đi theo vòng lặp. Ngày nay chúng ta gọi chúng là những hành tinh, [planet] một từ gốc Hy Lạp có nghĩa là lang thang. Tôi hình dung đó là một điều đặc biệt mà tổ tiên của chúng ta đã liên hệ tới. ...